Göz Tembelliği Tedavisi

Göz tembelliği (ambliopi) nedir?

Göz tembelliği adıyla bilinen ambliyopi, bir gözün diğer gözden daha az görmesi anlamına gelir.

Göz tembelliği nedeni, genellikle çocukluk döneminde gözdeki görme fonksiyonunda ortaya çıkan bir anomalidir. Tek taraflı yada iki gözde olabilir.Göz tembelliği genelde tek taraflıdır.

Tek taraflı olduğunda kişi iki gözle baktığından ve diğer gözü ile net gördüğü için o gözdeki tembelliğin farkında değildir, çok geç yaşlarda genelde ehliyet muayenesinde yada daha iyi ihtimalle ilkokuldaki rutin göz taramalarında ortaya çıkmakta ancak tedavi için geç kalınmış olmaktadırlar.

Tembellik çocukluk çağına ait bir göz rahatsızlığıdır. Tembellik erken dönemde tespit edilebilirse önlenebilir veya tedavi edilebilir. Erken tanı etkin tedavide anahtardır. Bazen tümör gibi hayatı tehdit edici hastaların ilk belirtisi göz tembelliği olabilir.

Görsel sistem ilk 7 yaşa kadar gelişme göstermektedir. Yani görmeyi çocuk doğduğu andan itibaren öğrenmektedir. Yenidoğan bebekler yaklaşık annesini emdiği mesafe kadar görme yeteneğine sahiptir. Konuşmayı öğrendiğimiz gibi görmeyi de öğreniriz. Konuşmayı duyarak, görmeyi ise görerek öğreniriz. Bu nedenle 7 yaşına kadar görmenin gelişmesini engelleyecek her ne olursa olsun görme yeteneğinin gelişmesini durdurur ve o göz tembel olarak kalır.

Görme yeteneğinin gelişebilmesi için bu yaşa kadar göze giren görüntünün net olarak retinaya oradan da beyne ulaşması gerekmektedir, görmenin geliştiği bu dönemde bunu engelleyecek hiçbirşey olmamalıdır, varsa mutlaka erken dönem farkedilip tedavi edilmelidir. Görme göz beyin koordinasyonun birlikte çalıştığı komplex bir mekanizmadır. Bu nedenle göz tembelliği sadece göze ait değil göz beyin birlikte çalışmasının da duraklaması demektir.

Göz tembelliği nedenleri nelerdir?

Göz tembelliği nedenleri şunlardır;

• Ortamın bulanık olması (çocukluk çağı katarakt v.b.),
• Göze gelen görüntünün gözün retina tabakasına ulaşmasında engel (göz kapağı düşüklüğü v.b.),
• Görüntü retinaya tam net olarak iletilememesi (çocukta miyop hipermetrop yada astigmatın olmasına rağmen düzeltilmemesi ve gerekli gözlüklerin takılmaması),
• Şaşılık

Göz Tembelliği Tedavisi İzmir

Ortam bulanıklığına sebep olan ne varsa tesbit edildiği andan itibaren tedavisi yapılır. (Örneğin katarakt yada göz kapağı düşüklüğü). Şaşılık varsa şaşılığı gözlükle yada cerrahi olarak düzeltilir. Çocuğun gözlük ihtiyacı varsa gerekli numaraları tesbit edilip gözlükleri verilir.

Çocuk ne kadar küçük olursa olsun bebeklik çağında bile olsa gözlükleri mutlaka taktırılır. Gözlükle düzeltme ile tembelliklerin %77 de düzelme sağlandığı gösterilmiştir.

Göz tembelliğine sebep olan durum ortadan kaldırılıp yada düzeltildikten sonra 2. basamak göz tembelliği tedavisi kapatma tedavisidir. Çocuğun yaşına, tembelliğin derecesine göre kapatma tedavisi planlanır. Burada amaç çalışan gözün belli süre ile kapatılıp diğer tembel gözün görmeye zorlanmasıdır. Çünkü beyne iki gözden de görüntü gider ve iki görüntü beyinde birleşir ancak beyin iyi olan gözün görüntüsünü kabul eder ve diğerini yok sayar, bu durum engellenmezse beyin sürekli iyi gözün görüntüsünü alacağı için o göz çalışacak ve diğer göz görmeyi öğrenemeyecektir.

Tembel gözün çalışması için sağlam göz kapatılır tembel göz görmeye zorlanır. İlk 7-9 yaşa kadar yapılan kapama tedavileri oldukça başarılıdır. Ancak kapama yapılan gözde tembellik gelişmemesi için kapama döneminde çocuğun sıkı doktor kontrolü gerekir.

Tedaviye uyumun ölçümü yani çocuğun yada ailenin kapatmayı tam yapıp yapmadığının ölçümü nerdeyse imkansız ama tedavi başarısını belirlemek için çok önemli bir faktör. Özellikle görme artmıyorsa çocuklarda uyum sorunu mutlaka akılda tutulmalı.

Aileye konunun önemi tekrar anlatılmalı. Uzun süreli kapama ihtiyacı olanlarda özellikle yakına bakarken yapılacak kapamanın süreyi yarıya indireceği akılda tutulmalı. Tembelliğin sadece erken çocukluk döneminde yapılabileceği 7-9 yaşından sonra yapılan tedavilerin etkisiz yada geri dönüşlü olduğu aileye çok net ifade edilmeli. Ancak yine de 7 yaşından sonra bile 14 yaşına kadar yapılan tedavilerde çocuklardaki kadar olmasa da başarılı çalışmalar bildirildiği için o yaşlarda bile kapamanın önerildiği hastalar vardır.